18 feb 2023 | Naleving privacynormen door overheden verbeterd maar nog veel ruimte voor verbetering
Overheden gaan sinds de inwerkingtreding van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in 2016 zorgvuldiger om met persoonsgegevens. Vooral bij gemeentes en ministeries is er nog verbetering nodig. Dit is samengevat de uitkomst van een onderzoek in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC).
In de afgelopen jaren zijn er verschillende situaties geweest waarin overheden tekortschoten in de naleving van de AVG. Voorbeelden zijn wifitracking door gemeenten en het door het ministerie van Defensie verzamelen van gegevens van burgers om verspreiding van ‘desinformatie’ te voorkomen tijdens de coronacrisis. Ook bij uitvoeringsorganisaties zoals de Belastingdienst waren er problemen.
Volgens de onderzoekers worden de privacynormen beter nageleefd door overheden dan voor de inwerkingtreding van de AVG. De bekendheid en kennis van de AVG is verbeterd en bij overheidsorganisaties is er beleid vastgesteld met betrekking tot inrichting van de privacy-organisatie. Ook heeft de AVG gezorgd voor een toegenomen onderkenning dat privacybescherming belangrijk is.
Het onderzoek laat echter ook duidelijk zien dat er exact op dat gebied nog veel ruimte voor verbetering is. Onvoldoende bewustzijn van het belang van het gegevensbeschermingsrecht blijkt vaak de oorsprong van overtredingen van de AVG bij de bestudeerde overheidsorganisaties. Onderzoekers constateren hier een belangrijk verschil tussen ‘politieke’ overheidsorganisaties, zoals gemeenten en ministeries, en ‘technische’ overheidsorganisaties, waaronder uitvoeringsorganisaties op rijksniveau. Deze organisaties werken vaker met grote databestanden en registraties. Daarom leven zij op een meer vanzelfsprekende manier de normen van de AVG na.
Bij gemeenten en ministeries wordt de bescherming van persoonsgegevens sterker bepaald door politiek-bestuurlijke afwegingen. Als gevolg delft soms het privacybelang bij het afwegen van belangen dan het onderspit. De onderzoekers stellen dat privacy al aan de voorkant bij de verwerking van data aandacht moet krijgen en niet pas nadat de belangrijkste beslissingen zijn genomen. Bewustwording is daarvoor een kernpunt.
